فریضه امر به معروف و نهی از منکر بر همه مسلمانان واجب  بوده و حیطه و گستره آن محدودیإتی نداشته و شامل همه حوزه های اعتقادی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و... شده و وسیله ای مؤثر در تحقق نظارت همگانی و اجرای اصلاحات در جامعه هست ؛ آیه 104 سوره آل عمران بر وجوب این فریضه دلالت دارد.

"وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ"

"و بايد از ميان شما گروهى باشند که [مردم را] به نيكى دعوت كنند و به كار شايسته وادارند و از زشتى بازدارند و آنان همان رستگارانند"

       

ولایت مؤمنان بر یکدیگر

در سوره توبه آیه 71 ولایت داشتن مؤمنان بر یکدیگر و اجازه امر به معروف و نهی از منکر از طرف خدا بر مؤمنان ثابت می شود:

وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

"و مردان و زنان با ايمان بعضی از ایشان اولیاء بعض دیگرند به كارهاى پسنديده وا مى‏دارند و از كارهاى ناپسند باز مى‏دارند و نماز را بر پا مى‏كنند و زكات مى‏دهند و از خدا و پيامبرش اطاعت می کنند؛ آنانند كه خدا به زودى مشمول رحمتشان قرار خواهد داد كه خدا توانا و حكيم است"

لازمه امر به معروف و نهی از منکر؛ قیام بندگان به وظیفه عبودیّت و خضوع نسبت به پروردگار یعنی نماز و قیام به وظیفه دستگیری از فقرا یعنی زکات الهی و نیز اطاعت خداوند و زنده شدن همه دستورهای دینی است.

ترتیب عبارت در آیه فوق؛ نکته ظریفی را می رساند و آن این که فریضه امر به معروف و نهی از منکر از ایمان به خدا و اقامه نماز و ادای زکات و اطاعت خدا و رسول او اولی تر است و بیانگر این که این واجب؛ ضامن گسترش اسلام و اجرای تمام واجبات و ترک محرّمات در جامعه هست.

اگر امام معصوم علی علیه السلام ازمسلمانان می خواستند کجی در وی دیدند بگویند و اگر اصلاح نشد با شمشیر اصلاحش کنند؛ و اگرامام حسین علیه السلام تمام فعالیت ها و قیام خود را با انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح امت جدّشان؛ درمقابله با رأس حکومت یعنی یزید؛ متمرکز کردند؛ می خواستند تا روز قیامت به همه مسلمانان و حکومت اسلامی و بشریّت یاد بدهند که ریشه مشکلات مردم در حاکمان جامعه بوده و وجوب وقلمرو امر به معروف و نهی ازمنکر در قرآن و روایات بسیار گسترده و تابع شخص و شخصیّت و ... نیست؛ و هیچ کس مجازبه ایجاد محدودیت وشرائطی مضاف برشرائط متون دینی دراین فریضه وحذف تدریجی آن نمی باشد، همچنان که آیات قرآن وسیره پیامبر وائمه علیهم السلام مؤید این مهم می باشد.